Biografia Arnolda Schönberga

1874 – 1889

Zacząłem grać na skrzypcach w wieku ośmiu lat i niemal natychmiast zacząłem komponować. […] All my compositions up to about my seventeenth year were nothing more than imitations of such music as I could become acquainted with. Do około siedemnastego roku życia wszystkie moje kompozycje były niczym więcej, niż imitacjami tej muzyki, z jaką mogłem się zapoznać. My only sources had been violin duets and duet-arrangements of operas on the one hand and the repertory of military bands which played in public parks on the other hand. Moimi jedynymi źródłami były z jednej strony duety skrzypcowe i duetowe aranżacje oper, a z dugiej repertuar zespołów wojskowych, które grały w parkach publicznych. One must not forget that at this time printed music was extremely expensive, that there were not yet records nor radios, and that Vienna had only one opera theater and one cycle of eight Philharmonic concerts a year. Trzeba pamiętać, że w tym czasie utwory wydane drukiem były niezwykle drogie, że nie było jeszcze płyt ani radia, a Wiedeń miał tylko jeden teatr operowy i osiem koncertów filharmonicznych rocznie.

(Arnold Schönberg, „My Evolution”, 1949)

Julikäfer, Polka française, około 1885

1890 – 1899

Schönberg był zatrudniony przez prywatny bank Werner & Co. pomiędzy 1891 a 1895.

Recenzja pierwszego koncertu z towarzystwem chóralnym Freisinn w Mödling, pod dyrekcją Schönberga, 22 listopada 1896.

Zwei Gesänge für eine Baritonstimme und Klavier [Dwie pieśni na baryton i fortepian] op. 1 (1899) 1. Dank (Karl von Levetzow) 2. Abschied (Karl von Levetzow)

»Verklärte Nacht«. Sextett für 2 Violinen, 2 Violen und 2 Violoncelli [Sekstet smyczkowy „Rozjaśniona noc”] op. 4 (1899) Sehr langsam Breiter (T. 100) Schwer betont (T. 201) Sehr breit und langsam (T. 229) Sehr ruhig (T. 370)

Twoje wiersze miały decydujący wpływ na mój rozwój jako kompozytora. To one pierwsze sprawiły, że spróbowałem znaleźć nowe brzmienie w tonacji lirycznej. […] Pierwsze próby skomponowania oprawy dla Twoich utworów zawierają więcej tego, co później rozwinęło się w moich pracach, aniżeli niektóre moje późniejsze kompozycje.

(Arnold Schönberg do Richarda Dehmela, 13 grudnia 1912)

Gavotte und Musette (im alten Style) [Gawot i musette (w starym stylu) na orkiestrę kameralną] for String Orchestra (1897)

Quartett (d-Moll) für 2 Violinen, Viola und Violoncello [I kwartet smyczkowy d-moll] op. 7 (1904/05) Hauptteil »Scherzo« »Adagio« »Rondo. Finale«

Frühlings Tod after Lenau for great orchestra [„Śmierć wiosny”, za Lenau na orkiestrę] (fragment, 1898)

Dopiero gdy poznałem trzech młodych mężczyzn w moim wieku i zaprzyjaźniliśmy się, rozpoczęło się moje kształcenie muzyczne i literackie. Pierwszym był Oskar Adler, którego talent muzyczny był równie wielki, jak jego zdolności naukowe. Dzięki niemu dowiedziałem się, że istnieje teoria muzyki i on pokierował moimi pierwszymi krokami. […] Drugim moim przyjacielem w tym czasie był David Bach: językoznawca, filozof, znawca literatury i matematyk, a także dobry muzyk. […] Trzeci to ten, któremu zawdzięczam większość swojej wiedzy o technice i zagadnieniach komponowania: Alexander von Zemlinsky.

(Arnold Schönberg, „My Evolution”, 1949)

„Meyers Konversationslexikon” (encyklopedia, którą kupowaliśmy w częściach) dotarła do długo oczekiwanej litery „S”, dzięki czemu mogłem nauczyć się z „Sonaty”, jak powinna być zbudowana pierwsza część kwartetu smyczkowego.

(Arnold Schönberg, Uwagi na temat „Czterech kwartetów smyczkowych”, 1949)

25 marca 1898 Arnold (ochrzczony jako Franz Walter) Schönberg nawrócił się na protestantyzm.

1900 – 1904

Wstąpiłem do Konserwatorium Sterna dzięki wstawiennictwu Richarda Straussa. Jestem szczególnie wdzięczny Richardowi Straussowi, który jest szlachetnym i serdecznym człowiekiem. […] Dzięki niemu uzyskałem także Stypendium Liszta.

(Arnold Schönberg do Karla and Josephine Redlich, 1 kwietnia 1903)

W okresie od grudnia 1901 do lipca 1902 roku Schönberg pracował jako kierownik muzyczny sceny rozmaitości berlińskiego Buntes Theater / Überbrettl Ernsta von Wolzogena.

Brettl-Lieder [Piosenki kabaretowe] 1. Der genügsame Liebhaber (Hugo Salus) 2. Einfältiges Lied (Hugo Salus) 3. Der Nachtwandler (Gustav Falke) mit Begleitung von Kleiner Flöte, Trompete, Kleiner Trommel und Klavier 4. Jedem das Seine (Colly, Vorname unbekannt) 5. Mahnung (Gustav Hochstetter) 6. Gigerlette (Otto Julius Bierbaum) 7. Galathea (Frank Wedekind) 8. Langsamer Walzer Aus dem »Spiegel von Arcadia« von Emanuel Schikaneder

18 października 1901 roku Schönberg poślubił Mathildę Zemlinsky (1877 – 1923), siostrę swego przyjaciela Alexandra Zemlinsky'ego.

»Pelleas und Melisande op. 5«. Symphonische Dichtung für Orchester [Peleas i Melisanda, poemat symfoniczny na orkiestrę] op. 5 (1902/03) Anfang Heftig Lebhaft [9] Sehr rasch [16] Ein wenig bewegt [33] Langsam [36] Ein wenig bewegter [43] Sehr langsam [50] Etwas bewegt [55] In gehender Bewegung [59] Breit [62]

Uważam tę muzykę za znacznie bardziej zaawansowaną […], niż „Gurrelieder and Verklärte Nacht”, która jest równie piękna.

(Schönberg, 1947)

Sechs Orchesterlieder [Sześć pieśni orkiestrowych] op. 8 (1903–1905) 1. Natur (Heinrich Hart) 2. Das Wappenschild (Fliegendes Blatt aus »Des Knaben Wunderhorn«) 3. Sehnsucht (aus »Des Knaben Wunderhorn«) 4. »Nie ward ich, Herrin, müd...« (Petrarca) 5. »Voll jener Süße...« (Petrarca) 6. »Wenn Vöglein klagen...« (Petrarca)

W tym czasie postawiłem sobie zadanie połączenia wszystkich artystycznych elementów tworzenia partii wokalnych oraz instrumentacji.

(Schönberg, 1904)

Gertrude (Trudi, 1902 – 1947), córka Arnolda Schönberga, około roku 1904

Początek przyjaźni z Gustavem Mahlerem (1860 – 1911)

Schönberg rozszerza sferę muzycznej działalności o partytury fortepianowe, instrumentacje, aranżacje i wykonania basowe dzieł innych kompozytorów.

Schönberg jest zdecydowanie jednym z tych popędliwych ludzi, którzy wzbudzają sprzeciw, ale z pewnością wywołują też aktywację oraz ożywienie, i którzy zawsze mieli inspirujący i korzystny wpływ na ludzkie umysły.

(Gustav Mahler, 1910)

Alban Berg (1885 – 1935) i Anton Webern (1883 – 1945) zostają uczniami Schönberga jesienią 1904 roku.

1905 – 1909

Friede auf Erden für gemischten Chor a cappella [„Pokój na Ziemi” na mieszany chór a cappella] op. 13 (1907/11)

I cannot say that I remember consciously feeling all these nuances while I was composing. But as they are there now, I see them as more than just a happy coincidence: they are rather a merciful gift of which I endeavor to be worthy. Nie mogę powiedzieć, że pamiętam świadome odczuwanie wszystkich tych niuansów podczas komponowania. Ale ponieważ istnieją, widzę je jako coś więcej niż tylko szczęśliwy zbieg okoliczności: są raczej miłosiernym darem, którego staram się być godny.

(Schönberg, 1913)

Kammersymphonie für fünfzehn Soloinstrumente op. 9 (für grosses Orchester op. 9b) [Symfonia kameralna na piętnaście instrumentów (symfonia kameralna na orkiestrę op. 9b)] (1906/1936)

To dzieło jest prawdziwym punktem zwrotnym w moim rozwoju […] ostatnią pracą z pierwszego okresu, który był jedną, nieprzerwaną częścią.

(Schönberg, 1949)

Arnold Schönberg, portet syna Georga (Görgi), urodzonego 22 września 1906 roku, olej na kartonie, około 1907 roku

Quartett (d-Moll) für 2 Violinen, Viola und Violoncello [I kwartet smyczkowy d-moll] op. 7 (1904/05) Hauptteil »Scherzo« »Adagio« »Rondo. Finale«

Ta duża forma miała zawrzeć wszystkie cztery typy sonaty w jednym, nieprzerwanym utworze.

(Schönberg, 1949)

Richard Gerstl, Portret Arnolda Schönberga, olej na płótnie, 1906 (Wien Museum)

1908: Romans Mathildy Schönberg z 25-letnim malarzem Richardem Gerstlem; samobójstwo Gerstla 4 listopada tego samego roku.

Różnorodne zainteresowania Schönberga i ich efekty: maszyna zapisująca nuty, projekt konstrukcji, 1909

Zweites Quartett (fis-Moll) für zwei Violinen, Viola, Violoncello und eine Sopranstimme [II kwartet smyczkowy fis-moll] op. 10 (1907/08) 1. Satz: Mäßig (moderato) 2. Satz: Sehr rasch 3. Satz: Litanei (Stefan George). Langsam 4. Satz: Entrückung (Stefan George). Sehr langsam

Ten kwartet odegrał wielką rolę w moim rozwoju. Jednak zdecydowany postęp w kierunku tak zwanej atonalności nie został jeszcze osiągnięty.

(Schönberg, 1949)

Drei Klavierstücke [Trzy utwory fortepianowe] op. 11 (1909/10) Nr. 1: Mäßig Nr. 2: Mäßige Achtel Nr. 3: Bewegt

Każdy akord jest przymusem mojej potrzeby ekspresji, ale być może także przymusem niewzruszonej, choć nieświadomej logiki w konstrukcji harmonicznej.

(Schönberg, 1911)

15 Gedichte aus »Das Buch der hängenden Gärten« von Stefan George für eine Singstimme und Klavier [15 poezji z „Księgi wiszących ogrodów”] op. 15 (1907–1909) 1. »Unterm Schutz von dichten Blättergründen...« 2. »Hain in diesen Paradiesen...« 3. »Als Neuling trat ich ein in dein Gehege...« 4. »Da meine Lippen reglos sind und brennen...« 5. »Saget mir auf welchem Pfade...« 6. »Jedem Werke bin ich fürder tot...« 7. »Angst und Hoffen wechselnd sich beklemmen...« 8. »Wenn ich heut nicht deinen Leib berühre...« 9. »Streng ist uns das Glück und spröde...« 10. »Das schöne Beet betracht ich mir im Harren...« 11. »Als wir hinter dem beblümten Tore...« 12. »Wenn sich bei heilger Ruh in tiefen Matten...« 13. »Du lehnest wider eine Silberweide...« 14. »Sprich nicht mehr von dem Laub...« 15. »Wir bevölkerten die abend-düstern Lauben...«

Wraz z George'em Liederem, po raz pierwszy, udało mi się zbliżyć do ideału ekspresji i formy, który od lat istniał w moim umyśle. Teraz, kiedy raz na zawsze wyruszyłem tą ścieżką, jestem świadomy, że złamałem wszystkie ograniczenia minionej estetyki.

(Schönberg, 1910)

Fünf Orchesterstücke [Pięć utworów orkiestrowych] op. 16 1. Vorgefühle [Premonitions] 2. Vergangenes [Bygone] 3. Farben [Colors] 4. Peripetie [Climax] 5. Das obligate Rezitativ [The obligatory recitative]

Są to krótkie utwory orkiestrowe (od jednej do trzech minut), nie związane cyklicznie. […] żywa, nieprzerwana zmiana kolorów, rytmów i nastrojów.

(Schönberg do Richarda Straussa, 1909)

»Erwartung«. Monodram in einem Akt [„Oczekiwanie”, monodram w 1 akcie] op. 17 (1909) »Hier hinein?...« (1. Scene) »Ist das noch der Weg?« (2. Scene) »Da kommt ein Licht!...« (3. Scene) »Er ist auch nicht da...« (4. Scene) »Das Mondlicht...« »Aber so seltsam ist dein Auge...« »Du siehst wieder dort hin!...« »Für mich ist kein Platz da…« »Liebster, Liebster, der Morgen kommt…«

Intencją „Oczekiwania” jest przedstawienie tego, co ma miejsce w ciągu jednej sekundy intensywnego wzburzenia emocjonalnego w zwolnionym tempie, wydłużonego do pół godziny.

(Schönberg, 1930)

1910 – 1914

Śmierć przyjaciela, mentora i szanowanego artysty: Gustav Mahler zmarł 18 maja 1911 roku.

Sechs kleine Klavierstücke [Sześć małych utworów fortepianowych] op. 19 (1911), No. 6, hołd-epitafium dla Gustava Mahlera, 17 czerwca 1911 Nr. 1: Leicht, zart Nr. 2: Langsam Nr. 3: Sehr langsam Nr. 4: Rasch, aber leicht Nr. 5: Etwas rasch Nr. 6: Sehr langsam

Krótkie, niezwykle delikatne i wyraziste utwory.

(Anton Webern, 1912)

Teoria harmonii, 1911

I learned this book from my students. […] I have taken from composition pupils a bad aesthetics, and have given them in return a good course in handicraft. Nauczyłem się tej książki od moich studentów. […] Odebrałem adeptom kompozycji złą estetykę, w zamian dając dobry kurs rzemiosła.

(Schönberg, 1911)

Obrazy Schönberga dzielą się na dwie kategorie: te, które idealnie pasują do natury, takie jak ludzie lub krajobrazy; i te, które są intuicyjnie wyobrażonymi głowami, które nazywa „wizjami”. […] Te dwa rodzaje są pozornie zupełnie inne. Wewnętrznie wywodzą się one od jednej i tej samej duszy, która czasami jest wprawiana w drżenie przez zewnętrzną naturę, a innym razem przez naturę w nim.

(Wassily Kandinsky, 1912)

Obrazy i rysunki Arnolda Schönberga

Na zaproszenie Kandinsky'ego, w 1911/12 Schönberg wystawił cztery swoje obrazy na pierwszej wystawie Der Blaue Reiter w Monachium.

Dreimal sieben Gedichte aus Albert Girauds »Pierrot lunaire« op. 21 (1912) [Trzyczęściowy cykl 21 melodramatów na głos mówiony z zespołem kameralnym do tekstu Alberta Giraud] 1. Mondestrunken 2. Columbine 3. Der Dandy 4. Eine blasse Wäscherin 5. Valse de Chopin 6. Madonna 7. Der kranke Mond 8. Nacht (Passacaglia) 9. Gebet an Pierrot 10. Raub 11. Rote Messe 12. Galgenlied 13. Enthauptung 14. Die Kreuze 15. Heimweh 16. Gemeinheit 17. Parodie 18. Der Mondfleck 19. Serenade 20. Heimfahrt 21. O alter Duft

Wyczuwam, że zdecydowanie zmierzam w kierunku nowego sposobu ekspresji. Dźwięki stają się prawdziwie zwierzęcym, natychmiastowym wyrazem zmysłowych i psychologicznych emocji.

(Schönberg, 1912)

Przeprowadzka do Berlina: Arnold Schönberg z dziećmi Trudi i Görgi przed Villa Lepcke, Machnower Chaussee i Dietloffstraße, Zehlendorf, 1912

Gurre-Lieder für Soli, Chor und Orchester Gurre-Lieder (Jens Peter Jacobsen) [„Gurre-Lieder” na głosy solowe, chór i orkiestrę do tekstu Jensa Petera Jacobsena] (1900–03/11) Teil I
Orchester-Vorspiel (No. 1) »Nun dämpft die Dämm’rung jeden Ton« (No. 2) »Oh, wenn des Mondes Strahlen milde gleiten« (No. 3) »Roß! Mein Roß! Was schleichst du so träg!« (No. 4) »Sterne jubeln, das Meer, es leuchtet« (No. 5) »So tanzen die Engel vor Gottes Thron nicht« (No. 6) »Nun sag ich dir zum ersten Mal« (No. 7) »Es ist Mitternachtszeit« (No. 8) »Du sendest mir einen Liebesblick« (No. 9) »Du wunderliche Tove!« (No. 10) Orchester-Zwischenspiel (No. 11) »Tauben von Gurre! Sorge quält mich!« (No. 12)
Teil II
»Herrgott, weißt du, was du tatest« (No. 1)
Teil III
»Erwacht, König Waldemars Mannen wert!« (No. 1) »Deckel des Sarges klappert und klappt« (No. 2) »Gegrüßt, o König, an Gurre-Seestrand!« (No. 3) »Mit Toves Stimme flüstert der Wald« (No. 4) »Ein seltsamer Vogel ist so 'n Aal« (No. 5) »Du strenger Richter droben« (No. 6) »Der Hahn erhebt den Kopf zur Kraht« (No. 7) Des Sommerwindes wilde Jagd Orchester-Vorspiel (No. 8) Melodram: »Herr Gänsefuß, Frau Gänsekraut« (No. 9) »Seht die Sonne« (No. 10)

Wybitnie artystyczny i z efektami dźwiękowymi, których nigdy wcześniej nie słyszano.

(Anton Webern, 1912)

Premiera „Gurre-Lieder” Schönberga była praktycznie niezrównanym triumfem i mało prawdopodobne, by w najbliższej przyszłości podobne dzieło zapisało się w annałach sal koncertowych.

(Neues Wiener Journal, 1913)

»Die glückliche Hand«. Drama mit Musik [„Szczęśliwa ręka”, dramat z muzyką] op. 18 (1910–1913); tekst, muzyka i projekt scenografii: Arnold Schönberg 1. Bild: Die Bühne ist fast ganz finster. Vorn liegt der Mann, das Gesicht am Boden. Auf seinem Rücken sitzt ein katzenartiges Fabeltier 2. Bild: Ein etwas größerer Bühnenausschnitt; tiefer und breiter als der erste. Im Hintergrund eine zart lichtblaue, himmelartige Leinwand. Unten links, ganz nahe dem hellbraunen Erdboden 3. Bild: ...Nun ist bei vollständig ausgenützter Bühnentiefe und -breite folgendes Bild zu sehen: Wilde Felsenlandschaft; schwärzlichgraue, mit wenigen Nadelbäumen (die silbergraue Äste haben) bewachsene Felsen... sowie die Scene erhellt ist, sieht man den Mann aus der Schlucht heraussteigen 4. Bild: Das Bild von der ersten Scene

To nie ma być symboliczne, lecz jedynie widziane, odczuwane. […] Przede wszystkim chciałbym pisać dla teatru magicznego.

(Schönberg do Almy Mahler, 1910)

»Herzgewächse« [„Herzgewächse” na wysoki sopran, harfę, czelestę i fisharmonię] op. 20 (1911)

Rozkoszowaliśmy się tymi dźwiękami, dźwiękami, o których dopiero marzyliśmy. To jest takie cudowne; każde twoje dzieło tworzy niespotykane wrażenie u słuchacza podczas pierwszego przesłuchania.

(Alban Berg do Schönberga, 1928)

1915 – 1919

Wrzesień 1915: powrót do Wiednia; na zaproszenie Lilly Lieser, przyjaciółki Almy Mahler, rodzina Schönbergów zamieszkała w Gloriettegasse w Hietzing.

Schönberg once again has a wonderful idea: […] to establish a society whose mission it is to present weekly performances of music from ‘Mahler to the present’ to its members. Schönberg po raz kolejny ma wspaniały pomysł: […] założyć towarzystwo, którego misją jest zaprezentowanie cotygodniowego wykonania muzyki z „Mahler to the present” dla jej członków.

(Alban Berg do swej żony Helene, 1 lipca 1918)

The Society for Private Musical Performances set new standards by fostering new ideas and by its unconventional structure. The list of works to be presented was not disclosed beforehand (in order to “ensure regular attendance”). Works were repeated. The Society concerts were not open to the public, in order “to provide artists and art lovers a true and exact knowledge of modern music.” Displays of approval or disapproval were prohibited.

Between 1918 and 1920 Schönberg taught over 100 pupils at Schwarzwald schools, established and led by the educational reformer Eugenie Schwarzwald.

Arnold Schönberg’s conscription to military service, 1915

Spring 1918: Moved to Mödling, a small town south of Vienna.

Die Jakobsleiter (nach einer Dichtung des Komponisten) für Soli, Chor und Orchester ["Jacob's Ladder" Oratorio for soli, mixed chorus and orchestra] »Ob rechts, ob links, vorwärts oder rückwärts« »Ohne zu fragen?« »Gleichviel! Weiter!« »Du bist immerhin zufrieden mit dir« »Dies Entweder und dies Oder« »Gegen seinen und euren Willen« »Ich sollte nicht näher, denn ich verliere dabei« »Herr, verzeih mir meine Überhebung!« »Herr, mein ganzes Leben lang« »Nahst du wieder dem Licht?« Großes symphonisches Zwischenspiel

Because of your work, it had become crystal-clear to me, just what the fate of man is.

(Anton Webern to Schönberg, 1917)

During these years, it was my only support.

(Schönberg, 1922)

1920 – 1924

Serenade, op. 24, for clarinet, bass clarinet, mandolin, guitar, violin, viola, violoncello and a low male voice, 1920 – 1923 1. Marsch 2. Menuett. Trio 3. Variationen. Thema 4. Sonett Nr. 217 von Petrarca 5. Tanzscene 6. Lied (ohne Worte) 7. Finale

Can almost be compared with Mozart […] The lightweight serenade character is preserved in the whole work despite the boldest combinations and ingenious contrapuntal figures.

(Erwin Stein, 1924)

Fünf Klavierstücke [Five piano pieces] op. 23 (1920/23) Nr. 1: Sehr langsam (1920) Nr. 2: Sehr rasch (1920) Nr. 3: Langsam (1923) Nr. 4: Schwungvoll (1920/1923) Nr. 5: Walzer (1923)

From September 1920 to March 1921 Schönberg spent time in Zandvoort / Holland; private teaching.

Anti-Semitic attack; Arnold Schönberg was forced to leave the Salzburg summer holiday resort of Mattsee, summer 1921.

Toward the end it got very ugly in Mattsee. The people there seemed to despise me so much, it was as though they knew my music.

(Schönberg to Alban Berg, July 1921)

Suite für Klavier [Suite for piano] op. 25 (1921–1923) Prelude; first written copy dated July 24 – 29, 1921 in Traunkirchen. Schönberg’s first work in which the “Method of composing with twelve tones which are related only with one another” is realized. Nr. 1: Präludium Nr. 2: Gavotte – Nr. 3. Musette Nr. 4: Intermezzo Nr. 5: Menuett. Trio Nr. 6: Gigue

Schönberg´s wife Mathilde dies on October 18, 1923.

On August 28, 1924 Schönberg married Gertrud Kolisch (1898 – 1967), the sister of his pupil Rudolf Kolisch.

I didn’t know why I was allowed to be so happy!

(Schönberg, 1924)

Quintett für Flöte, Oboe, Klarinette, Horn und Fagott [Quintet for flute, oboe, clarinet, bassoon and horn] op. 26 (1923/24) dedicated to his grandson, “Bubi” Arnold 1. Satz: Schwungvoll 2. Satz: Anmutig und heiter; Scherzando 3. Satz: Etwas langsam (poco Adagio) 4. Satz: Rondo

The thematic work, the differentiated elaboration of the secondary ideas […] is reminiscent of the classics.

(Felix Greissle, 1925)

1925 – 1929

Suite für Kleine Klarinette, Klarinette, Baßklarinette, Geige, Bratsche, Violoncello und Klavier [Suite for piano, piccolo clarinet, clarinet, bass clarinet, violin, viola, and cello] op. 29 (1925/26) “My dear wife” 1. Ouverture. Allegretto 2. Tanzschritte. Moderato 3. Thema mit Variationen 4. Gigue

A wealth of musical ideas […] a masterpiece of the highest order

(Erwin Stein, 1927)

Vier Stücke für gemischten Chor [Four pieces for mixed chorus] op. 27 (1925) 1. Unentrinnbar (Arnold Schönberg) 2. Du sollst nicht, du mußt (Arnold Schönberg) 3. Mond und Menschen (von Tschan-Jo-Su aus: »Die chinesische Flöte«) 4. Der Wunsch des Liebhabers (von Tschan-Jo-Su aus: »Die chinesische Flöte«)

Drei Satiren für gemischten Chor [Three satires for mixed chorus] op. 28 (1925/26) 1. Am Scheideweg (Arnold Schönberg) 2. Vielseitigkeit (Arnold Schönberg) 3. Der neue Klassizismus (Arnold Schönberg)

Music that is entirely the music of the present must also belong to the future.

(Schönberg, 1926)

Arnold Schönberg is appointed professor of a masterclass for composition at the Academy of Arts in Berlin, successor to Ferruccio Busoni (1866 – 1924).

Variationen für Orchester [Variations for orchestra] op. 31 (1926–28) Introduktion: Mäßig, ruhig Thema: Molto moderato 1. Variation: Moderato 2. Variation: Langsam 3. Variation: Mäßig 4. Variation: Walzertempo 5. Variation: Bewegt 6. Variation: Andante 7. Variation: Langsam 8. Variation: Sehr rasch 9. Variation: L’istesso tempo; aber etwas langsamer Finale: Mäßig schnell

The Variations are like an album with scenes from a place or a landscape that illustrates individual aspects.

(Schönberg, 1931)

Drittes Streichquartett [Third string quartet] op. 30 (1927) dedicated to Mrs Elizabeth Sprague Coolidge 1. Satz: Moderato 2. Satz: Adagio 3. Satz: Intermezzo. Allegro moderato 4. Satz: Rondo. Molto moderato

I cannot say it often enough: my works are twelve-tone compositions, not twelve-tone compositions.

(Schönberg to Rudolf Kolisch, 1932)

The Biblical Way, Zionist spoken drama with stage sketches, 1926 – 1927

The situation experienced by Judaism makes it an obligation for every able person to work with all their strength for the continued existence of our people.

(Schönberg to Max Reinhardt, 1933)

»Von heute auf morgen«. Oper in einem Akt ["From Today till Tomorrow", opera in 1 act (Text by Max Blonda, recte Gertrud Schönberg)] op. 32 (1928/29) Mann »Schön war es dort!« Frau »Ihr habt euch also über mich unterhalten?« Frau »Nun werde ich mir auch die Haare färben« Frau »Glaubst Du wirklich, du kannst mich erwärmen« Frau »Aber wirklich: verstündest du mich,...« Frau »So werde ich dazu singen« Mann »Liebste, der Gasmann ist draußen!« Sänger »Sie, gnädige Frau, am Telephon?« Frau »Soll ich wieder ich sein?« Frau »Baby, lies, was auf dieser Schachtel steht« Freundin und Sänger »Oho, oho, oho, was seh’ ich da?« Frau »Wir vielleicht schon verblaßte«

Von heute auf morgen is intended to be a light comic opera: reflecting only what takes place from one day to the next, something ephemeral, impermanent.

(Schönberg, 1930)

1930 – 1934

Klavierstücke [Piano Pieces] op. 33a & 33b (1929/31)

Combinations on the instrument which are wholly unexpected and colorful, and also sound appealing.

(Else Kraus, soloist at the premiere, 1932)

Begleitungsmusik zu einer Lichtspielscene ["Accompaniment to a Cinematographic Scene"] op. 34 (1929/30) Threatening Fear – Danger – Catastrophe

People do seem to like the piece: ought I to draw any conclusions from that as to its quality?

(Schönberg to Heinrich Jalowetz, 1931)

I lived in the south for a long time because of my health and for this reason, but also because of the political situation, I would be very unwilling to return to Germany right now.

(Schönberg to Joseph Asch, May 1932)

Moses und Aron (Opera in three acts) (1923 – 1937) I. Akt
Moses Berufung (1. Scene) Moses begegnet Aron in der Wüste (2. Scene) Moses und Aron verkünden dem Volk die Botschaft Gottes (3. Scene) »Bringt ihr Erhöhrung« (4. Scene) »Allmächtiger, meine Kraft ist zu Ende« »Ein Wunder erfüllt uns mit Schrecken« »Erkennt euch darin« »Er hat uns auserwählt« Zwischenspiel
II. Akt
Aron und die 70 Ältesten vor dem Berg der Offenbarung (1. Scene) Das goldene Kalb und der Altar (2. Scene) Aron: »Dieses Bild bezeugt« Feierlich (Takt 320) Tanz der Schlächter Eine Kranke: »O Götterbild!« Rasch (Takt 497) Orgie der Trunkenheit und des Tanzes 4 Nackte Jungfrauen: »O goldener Gott« Ziemlich rasch (Takt 824) »Moses steigt vom Berg herab« (4. Scene) Moses und Aron (5. Scene)
III. Akt (not composed)

Moses and Aron is one of my major works. The material and its treatment are purely of a religious, philosophical nature.

(Schönberg, 1951)

On April 7, 1933 the “Law for the Restoration of the Professional Civil Service” was passed. This law allowed the National Socialist leaders to force Jewish civil servants to leave their positions.

In the meeting of March 18 at the Academy, formulations were made known from which it was evident that my remaining in a leading position here is no longer desired. Pride and the awareness of my achievement, would have moved me to voluntary resignation long ago. […] Whoever was my pupil gained a sense of a serious and moral conceptf art which, if he knows how to maintain it, will do him honour in all circumstances of life!

(Arnold Schönberg to the Prussian Academy of The Arts, March 20, 1933)

Document showing Arnold Schönberg’s re-entry into the Jewish faith, witnessed by Marc Chagall, Paris, July 24, 1933

I now call myself a Jew with pride; but I know how difficult it is to really be one.

(Schönberg, 1932)

Birth of daughter Dorothea Nuria on May 7, 1932 in Barcelona

The child is naturally “just like its father” as far as its beauty is concerned.

(Schönberg, May 1932)

Final preparations for leaving Germany and the hasty departure in the night before May 17, 1933, after Rudolf Kolisch telegraphed to recommend a “change of air.”

Schönberg’s passport Schönberg’s passport with a temporary visa for entry to New York, October 1933

After travelling by ship from Le Havre, the Schönbergs arrived in New York on October 31, 1933. Arnold Schönberg would never again return to Europe.

Suite im alten Stile (G-Dur) (Suite in the old style [G major]) for string orchestra (1934) 1. Satz: Ouverture. Fuga 2. Satz: Adagio 3. Satz: Menuett. Trio 4. Satz: Gavotte 5. Satz: Gigue

Without exposing students to injury from the “poison of atonality” for the time being, this work should be a preparation for modern playing technique within a harmonic system which leads toward modern sentiments.

(Schönberg, 1934)

In 1933/34 Schönberg taught music theory and composition at Malkin Conservatory in New York and Boston.

12 – 14 students, including total beginners.

(Schönberg, 1934)

In September 1934 Arnold Schönberg, who had battled with major health problems during this year spent teaching on the East Coast, moved to California with his wife and child.

1935 – 1939

On December 24, 1935 Schönberg’s student Alban Berg died.

Concerto for Violin and Orchestra op. 36 (1934–36) dedicated to “My dear friend and comrade-in-arms Dr Anton von Webern” 1. Satz: Poco allegro 2. Satz: Andante grazioso 3. Satz: Finale. Allegro

Studying and playing this work makes one twenty years younger.

(Louis Krasner, 1940)

Directly after his arrival on the West Coast, Schönberg initially taught a class with six private students, including John Cage. In 1935 and 1936 Schönberg held the “Alchin Chair” at the University of Southern California, a guest lectureship for composition.

Starting in the fall of 1936 until he retired in 1944 Schönberg taught at the University of California at Los Angeles (UCLA).

Fourth String Quartet op. 37 (1936) 1. Satz: Allegro molto; energico 2. Satz: Comodo 3. Satz: Largo 4. Satz: Allegro

I am very content with the work and think it will be much more pleasant than the third. But – I believe always so!

(Schönberg to Elizabeth Sprague Coolidge, 1936)

In May 1936 the Schönbergs moved to Brentwood, 116 North Rockingham Avenue.

We have found a beautiful house with a garden.

(Schönberg to Gertrud Greissle, May 21, 1936)

Birth of his son Rudolf Ronald on May 26, 1937 in Los Angeles

Ronny is very cute and bright. He is very musical and picks everything out by himself on the piano, even chords.

(Schönberg, 1941)

Kol nidre für Sprecher (Rabbi), gemischten Chor und Orchester (g-Moll) op. 39 (1938)

One of my main tasks was […] to give the decree the dignity of a law, of an “edict.” I think it must be tremendously effective both in the synagogue and in the concert hall.

(Schönberg, 1941)

Zweite Kammersymphonie (in es-Moll) für kleines Orchester [Chamber Symphony No. 2 (in e-flat-minor) for small orchestra) op. 38 [Version for two pianos op. 38B] (1906–1916/1939) 1. Satz: Adagio 2. Satz: Con fuoco

A longing to return to the old style was always powerful in me; and I was forced to yield to that urge from time to time. So sometimes I compose tonal music.

(Schönberg, 1948)

1940 – 1944

Schönberg receives the American citizenship in 1941.

Variations on a Recitative for Organ (in D) op. 40 (1941)

I have written this music in about the same manner as I write for orchestra. […] Of course it is an unusual manner of writing for organ.

(Schönberg, 1944)

Ode to Napoleon Buonaparte (Lord Byron) for String Quartet (Orchestra), Piano and Reciter op.41 (1942/43)

I had long speculated about the more profound meaning of the nazi philosophy. […] I knew it was the moral duty of intelligencia to take a stand against tyranny.

(Schönberg, 1942)

Concerto for Piano and Orchestra op. 42 (1942) Andante Molto Allegro Adagio Giocoso (moderato)

One of the landmarks of musical history.

(Leopold Stokowski, 1944)

Birth of his son Lawrence Adam on January 27, 1941 in Los Angeles

We all, Mrs. Schoenberg, Nuria, Ronald and I enjoy this growth of our house very much.

(Schönberg, 1941)

Models for Beginners in Composition, 1942

The main objectives of this syllabus are: ear-training, development of a sense of form, and understanding of the technique and logic of musical construction.

(Schönberg, 1943)

Theme and Variations for Full Band op. 43a & for orchestra op. 43B (1943)

When I promised to write such a piece, I knew at once that my ordinary manner of writing would be much too difficult. […] Accordingly I decided I had to resolve a pedagogical task.

(Schönberg, ca. 1944)

Schönberg is named professor emeritus at UCLA; he continues to  teach privately.

1945 – 1951

String Trio (for Violin, Viola and Cello) op. 45 (1946) Part 1 (T. 1) Episode 1 (T. 52) Part 2 (T. 133) Episode 2 (T. 180) Part 3 (T. 208)

On August 2 of this year it will be three years since what I jokingly call “my fatality.” […] I began the Trio, of which I have told many people that it is a “humorous” representation of my sickness, soon after I was over the worst.

(Arnold Schönberg, 1949)

A Survivor from Warsaw for Narrator, Men’s Chorus and Orchestra op. 46

Now, what the text of the Survivor means to me: it means at first a warning to all Jews, never to forget what has been done to us.

(Schönberg, 1948)

Prelude for Mixed Chorus and Orchestra op. 44 (1945)
Introduction to a cantata on the biblical Creation story

On September 15, 1945, Schönberg’s student Anton Webern died.

Schönberg is named Honorary President of the Israeli Academy of Music in Jerusalem

Preliminary Exercises in Counterpoint, 1942 – 1950

To train the mind of the student, to give him possession of this sense of form and balance and of an understanding of musical logic – that is the main purpose of this present study.

(Schönberg, 1950)

Structural Functions of Harmony, 1939 – 1948

This book contains in condensed form the methods of teaching harmony as presented in my Harmonielehre.

(Schönberg, 1948)

Fundamentals of Musical Composition, 1937 – 1948

It is intendend to be thoroughly practical, though each recommendation and each process described has been carefully verified by analysis of the practice of master composers.

(Gerald Strang, 1954)

Dreimal tausend Jahre für gemischten Chor a capella ["Thrice a Thousand Years" for mixed chorus a cappella] op. 50A (1949)

Psalm 130 for Mixed Chorus a cappella (six voices) op. 50B (1950)

Moderner Psalm für Sprecher, gemischten Chor und Orchester [Modern Psalm, for speaker, fourt-part mixed chorus and orchestra, unfinished] op. 50C (1950)

Publication of the collection of essays Style and Idea, edited by Schönberg’s pupil Dika Newlin, by the Philosophical Library in New York, 1950

Arnold Schönberg died in Los Angeles on July 13, 1951.